Καρδιακές αρρυθμίες: Συμπτώματα, τύποι, αιτίες και αντιμετώπιση

Μιχάλης Θερμόπουλος
13 Ιανουαρίου 2022 | 08:30

Η αρρυθμία είναι μια ανωμαλία στον χρονισμό, ή στο μοτίβο του καρδιακού παλμού.

Όταν έχετε καρδιακές αρρυθμίες, η καρδιά σας μπορεί να χτυπά πολύ γρήγορα, ή πολύ αργά, ή μπορεί να εμφανίσετε έναν ακανόνιστο ρυθμό όπου αισθάνεστε σαν η καρδιά σας να “χάνει έναν παλμό” κάθε φορά.

Ορισμένοι τύποι αρρυθμιών μπορεί να μην είναι σοβαροί. Άλλοι τύποι μπορεί να προκαλούν μεγάλη ανησυχία γιατί μπορεί να επιφέρουν λιποθυμία, καρδιακή ανεπάρκεια, ή ακόμα και αιφνίδιο θάνατο. Εάν νομίζετε ότι έχετε καρδιακές αρρυθμίες, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Πώς λειτουργεί φυσιολογικά η καρδιά

Η καρδιά είναι ένας μυς τεσσάρων θαλάμων που αντλεί αίμα, το οποίο μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, σε όλο το σώμα. Οι δύο άνω κοιλότητες της καρδιάς, ο δεξιός και ο αριστερός κόλπος, λαμβάνουν και συλλέγουν το αίμα. Οι κάτω θάλαμοι, η δεξιά και η αριστερή κοιλία, αντλούν το αίμα σε άλλα μέρη του σώματος.

Ο δεξιός κόλπος λαμβάνει από το σώμα αίμα με έλλειψη οξυγόνου και το σπρώχνει στη δεξιά κοιλία.
Η δεξιά κοιλία αντλεί αίμα μέσω της πνευμονικής αρτηρίας στους πνεύμονες, όπου εμπλουτίζεται με οξυγόνο.
Με τον ίδιο ρυθμό, ο αριστερός κόλπος λαμβάνει το πλούσιο σε οξυγόνο αίμα από τους πνεύμονες και το ωθεί προς την αριστερή κοιλία.
Η αριστερή κοιλία το αντλεί μέσω μιας μεγάλης αρτηρίας, που ονομάζεται αορτή, στο υπόλοιπο σώμα.

καρδιακές αρρυθμίες

Ο καρδιακός ρυθμός εξαρτάται από την ηλεκτρική ενέργεια

Η καρδιά χρησιμοποιεί μυϊκές συσπάσεις για να αντλήσει αίμα μέσω του σώματος. Μια μικρή ροή ηλεκτρισμού προκαλεί την σύσπαση των μυών.

Στην κανονική λειτουργία της καρδιάς, μια ηλεκτρική ώθηση ξεκινά στον άνω δεξιό θάλαμο της καρδιάς (φλεβοκολπικός κόμβος), που συχνά θεωρείται ως ο φυσικός βηματοδότης της καρδιάς. Εκεί βρίσκεται μια ομάδα εξειδικευμένων κυττάρων ικανών να παράγουν ένα στιγμιαίο ηλεκτρικό ρεύμα.
Το ρεύμα εξαπλώνεται μέσω των κόλπων (άνω κοιλότητες), με αποτέλεσμα να συστέλλονται και να συμπιέζουν το αίμα στις κοιλίες (κάτω θάλαμοι).
Το ηλεκτρικό σήμα στη συνέχεια ταξιδεύει στον κολποκοιλιακό κόμβο, που βρίσκεται μεταξύ των κόλπων και των κοιλιών. Αυτός ο κόμβος καθυστερεί το σήμα για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου. Αυτή η καθυστέρηση επιτρέπει στις κοιλίες να γεμίσουν πλήρως με αίμα.
Μόλις γεμίσουν οι κοιλίες, το ηλεκτρικό ρεύμα ταξιδεύει γρήγορα μέσω ενός δικτύου εξειδικευμένων ινών. Εκεί διαχωρίζεται σε δεξιούς και αριστερούς κλάδους, οι οποίοι μεταφέρουν την ηλεκτρική ώθηση στη δεξιά και την αριστερή κοιλία. Με αυτή την έκρηξη ηλεκτρισμού, οι κοιλίες συστέλλονται και αντλούν αίμα προς το σώμα.

Κανονικά, το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς, την ενεργοποιεί για να χτυπά με αυτήν την ακριβή ακολουθία 60 έως 100 φορές κάθε λεπτό σε κατάσταση ηρεμίας. Με την άσκηση, ο καρδιακός ρυθμός αυξάνεται σε πάνω από 100 φορές το λεπτό.

Ο μέγιστος καρδιακός ρυθμός ενός ατόμου μπορεί να υπολογιστεί αφαιρώντας την ηλικία του από το 220. Για παράδειγμα, ο μέγιστος καρδιακός ρυθμός για έναν 40χρονο είναι 220 − 40 = 180 παλμοί/λεπτό.

Καρδιακές αρρυθμίες: Ποια είναι τα συμπτώματα

Οι καρδιακές αρρυθμίες μπορεί να προκαλέσουν μια μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων, όπως:

Αίσθημα παλμών: αίσθημα πολύ γρήγορων χτύπων, πηδήματος, ή φτερουγίσματος στο στήθος σας
Ζάλη
Λιποθυμία
Χαμηλή πίεση αίματος
Πόνος στο στήθος
Δυσκολία στην αναπνοή
Κούραση
Καρδιακή ανεπάρκεια: η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό οξυγονωμένο αίμα μέσω του σώματος
Καρδιακή ανακοπή: η καρδιά σταματά να χτυπά
Δυσκολία σίτισης (σε βρέφη)

Μερικές φορές οι καρδιακές αρρυθμίες είναι “σιωπηλές”, που σημαίνει ότι δεν προκαλούν εμφανή συμπτώματα. Ένας γιατρός μπορεί να εντοπίσει έναν ακανόνιστο καρδιακό παλμό κατά τη διάρκεια μιας φυσικής εξέτασης μετρώντας τον σφυγμό σας, ακούγοντας την καρδιά σας, ή πραγματοποιώντας διαγνωστικές εξετάσεις.

Καρδιακές αρρυθμίες: Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι αρρυθμιών

Αίσθημα παλμών

Καρδιακός παλμός που είναι εκτός ρυθμού. Εμφανίζεται όταν το ηλεκτρικό σήμα δεν προέρχεται από τον φλεβοκομβικό κόμβο.

Υπερκοιλιακή ταχυκαρδία

Γρήγορος καρδιακός παλμός που περιλαμβάνει τους κόλπους (άνω κοιλότητες της καρδιάς). Υπάρχουν διάφοροι τύποι υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας:

Κολπική μαρμαρυγή: αναποτελεσματικές συσπάσεις των κόλπων που προκαλούνται από γρήγορα, ακανόνιστα σήματα από πολλαπλές θέσεις στο άνω μισό της καρδιάς
Κολπική ταχυκαρδία: γρήγορος παλμός των κόλπων, πολύ πιο γρήγορος από τις κοιλίες, λόγω “βραχυκυκλώματος” στο άνω μισό της καρδιάς
Κολπικός πτερυγισμός (φτερούγισμα στην καρδιά): εξαιρετικά γρήγορος χτύπος των κόλπων (240-340 φορές ανά λεπτό) λόγω «βραχυκυκλώματος» στο άνω μισό της καρδιάς
Παροξυσμική υπερκοιλιακή ταχυκαρδία (PSVT): γρήγορος καρδιακός παλμός, που προκαλείται από ένα “βραχυκύκλωμα”, το οποίο προκύπτει από μια επιπλέον ηλεκτρική οδό στην καρδιά

Κοιλιακή ταχυκαρδία

Γρήγορες, αναποτελεσματικές συσπάσεις των κοιλιών.

Βραδυκαρδία

Αργός καρδιακός παλμός, λόγω αποτυχίας φλεβοκομβικού κόμβου, ή απόφραξης στο ηλεκτρικό κύκλωμα.

Καρδιακές αρρυθμίες: Αίτια

Οι καρδιακές αρρυθμίες έχουν πολλές διαφορετικές αιτίες. Ορίστε μερικά παραδείγματα:

Συγγενής ανωμαλία του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς

Για παράδειγμα, ορισμένοι ασθενείς γεννιούνται με μια μη φυσιολογική μυϊκή ίνα, που συνδέει την άνω και την κάτω κοιλότητα της καρδιάς. Η παρουσία αυτής της επιπλέον ίνας μπορεί να οδηγήσει σε παροξυσμική υπερκοιλιακή ταχυκαρδία (PSVT) αργότερα στη ζωή.

Κληρονομική καρδιοπάθεια

Αυτή προκαλεί ανωμαλίες με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας κάποια στιγμή σε καρδιακές αρρυθμίες. Ένα παράδειγμα είναι η αρρυθμογενής δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας (ARVD). Οι ασθενείς με αυτήν την κληρονομική πάθηση γεννιούνται με φυσιολογική καρδιά. Όμως με την πάροδο του χρόνου ο καρδιακός μυς αντικαθίσταται από λίπος και ουλώδη ιστό, που μπορεί να προκαλέσει αρρυθμίες.

Επίκτητες παθήσεις

Ένα έμφραγμα, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει ένα μέρος του καρδιακού μυός να μετατραπεί σε ουλή. Ο ουλώδης ιστός μπορεί να δημιουργεί “βραχυκύκλωμα” και να οδηγήσει σε κοιλιακή ταχυκαρδία.

Μεταβολές με την πάροδο του χρόνου

Η καρδιά μπορεί να αλλάξει καθώς περνούν τα χρόνια, αναπτύσσοντας τελικά αρρυθμία. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία είναι σπάνια πριν από την ηλικία των 50 ετών, αλλά αυξάνεται δραματικά μετά. Μέχρι την ηλικία των 80 ετών, ένας στους δέκα έχει κολπική μαρμαρυγή.

Καρδιακές αρρυθμίες: Αντιμετώπιση

Οι θεραπείες βασίζονται σε μια ενδελεχή ανάλυση της κατάστασής σας, του ιατρικού ιστορικού, του τρόπου ζωής σας και άλλων παραγόντων.

Επεμβάσεις

Εκτομή καθετήρα: διαδικασία για τον καυτηριασμό των συγκεκριμένων καρδιακών κυττάρων που προκαλούν μη φυσιολογικούς καρδιακούς ρυθμούς
Καρδιοανάταξη: διαδικασία που παρέχει ένα επακριβώς ελεγχόμενο ηλεκτρικό σοκ στην καρδιά για να “εκμηδενίσει” μια κολπική μαρμαρυγή, ή κολπικό πτερυγισμό. Γίνεται υπό αναισθησία

Φάρμακα

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει φάρμακα με βάση τον τύπο της αρρυθμίας σας, το ιατρικό ιστορικό, τα τρέχοντα φάρμακα που λαμβάνετε και άλλες τυχόν παθήσεις

Εμφυτευμένες συσκευές

Βηματοδότες: τοποθετούνται κάτω από το δέρμα κάτω από την κλείδα. Οι βηματοδότες παρέχουν κανονικούς ηλεκτρικούς παλμούς μέσω λεπτών, υψηλής αντοχής καλωδίων που συνδέονται με την καρδιά. Οι βηματοδότες χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της βραδυκαρδίας, του καρδιακού αποκλεισμού και ορισμένων τύπων καρδιακής ανεπάρκειας
Εμφυτεύσιμοι απινιδωτές καρδιομετατροπής (ICD): μια μικρή εμφυτευμένη συσκευή που παρέχει έναν ηλεκτρικό παλμό στην καρδιά, για να επαναφέρει έναν επικίνδυνα ακανόνιστο καρδιακό παλμό. Συνήθως χρησιμοποιείται για την θεραπεία της κοιλιακής ταχυκαρδίας, ή της καρδιακής ανεπάρκειας
Θεραπεία καρδιακού επανασυγχρονισμού (CRT): βηματοδότης, ή ICD που χρησιμοποιείται για την θεραπεία ορισμένων τύπων καρδιακής ανεπάρκειας, οι οποίοι προκαλούνται από ασύγχρονες συσπάσεις (όταν οι κοιλότητες της καρδιάς χτυπούν εκτός χρονισμού)